Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, cùng với sự lớn mạnh của Quân đội, Cục Chính trị và từ 7/1950 là Tổng cục Chính trị đã luôn bám sát hoạt động của bộ đội, chỉ đạo, hướng dẫn các đơn vị triển khai các mặt công tác, kịp thời rút ra những bài học kinh nghiệm mang tính khai phá mở đường, có ý nghĩa thực tiễn to lớn, đặt nền móng cho sự hình thành lý luận về công tác đảng, công tác chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Trong cuộc kháng chiến trường kỳ chống Mỹ cứu nước, Tổng cục Chính trị vừa tích cực nghiên cứu đề xuất nội dung, biện pháp tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong Quân đội, vừa phát huy tốt vai trò hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, xây dựng cho bộ đội ý chí quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược; thẩm nhuần chân lý “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”; động viên bộ đội phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần cách mạng tiến công. Qua đó, đã tạo động lực tinh thần to lớn giúp bộ đội vượt qua mọi khó khăn, thử thách, không chỉ quyết đánh mà còn biết đánh và biết thắng. Sau Đại thắng mùa Xuân năm 1975, đất nước bước sang thời kỳ hòa bình, độc lập, thống nhất, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Tổng cục Chính trị và cơ quan chính trị, đội ngũ cán bộ chính trị các cấp trong toàn quân đã chú trọng xây dựng, củng cố ý chí quyết tâm, tinh thần khắc phục khó khăn cho bộ đội, chống tư tưởng “công thần”, thỏa mãn dừng lại; tập trung giúp đỡ nhân dân phát triển sản xuất, ổn định đời sống; tham gia khắc phục hậu quả và giải quyết tồn đọng sau chiến tranh. Đặc biệt, đã động viên toàn quân vượt qua gian khổ, hy sinh, cùng toàn dân đánh thắng cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc, bảo vệ vững chắc chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, làm tròn nhiệm vụ quốc tế vẻ vang.
Tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng, bước vào thời kỳ đổi mới, Tổng cục Chính trị và cơ quan chính trị, cán bộ chính trị các cấp trong toàn quân đã tập trung chỉ đạo toàn quân quán triệt sâu sắc đường lối đổi mới của Đảng, kiên định mục tiêu lý tưởng chiến đấu vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trên nền tảng Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; nhận rõ thời cơ và thách thức, đối tượng, đối tác của cách mạng Việt Nam, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới; quán triệt các quan điểm của Đảng về xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam trong giai đoạn cách mạng mới, chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức hoạt động công tác đảng, công tác chính trị hiệu quả, trực tiếp góp phần xây dựng Quân đội vững mạnh về chính trị; xây dựng, phát huy phẩm chất tốt đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới; củng cố, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội.
Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sỹ, công nhân và viên chức quốc phòng, người lao động của Tổng cục Chính trị và cơ quan chính trị, đội ngũ cán bộ chính trị trong toàn quân đã xây dựng nên truyền thống vẻ vang: “Trung thành, kiên định; gương mẫu, tiêu biểu; nguyên tắc, dân chủ; chủ động, sáng tạo; nhạy bén, sắc sảo; đoàn kết thống nhất; quyết chiến, quyết thắng”. Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam được Đảng, Nhà nước, Chính phủ tặng thưởng: Huân chương Sao vàng (năm 2000), 02 Huân chương Hồ Chí Minh (năm 1984, 2014), Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất (năm 2019), Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì (năm 2021), Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba (năm 2010), 01 Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (năm 2016); Huân chương Tự do hạng Nhất của Nhà nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào (năm 2018). Nhiều cơ quan, đơn vị của Tổng cục Chính trị và cơ quan chính trị các cấp trong toàn quân được Đảng, Nhà nước tặng thưởng những phần thưởng cao quý.
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống (22/12/1944 - 22/12/2024). Tổng cục Chính trị được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất.