“Những mẩu chuyện đấu tranh của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Tiền Giang trong nhà tù, trại giam của địch (1930-1975)”

Quyển sách gồm những câu chuyện thực tế, phản ảnh thực tiễn đấu tranh của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Tiền Giang tại nhà tù, trại giam của thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và chính quyền tay sai thời kỳ 1930-1975.

Thực hiện âm mưu thống trị nhân dân Việt Nam, thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và chính quyền tay sai đã dựng lên một hệ thống nhà tù, trại giam dày đặc trên đất nước ta.

Ở hai tỉnh Mỹ Tho và Gò Công (nay là tỉnh Tiền Giang), hàng vạn cán bộ, đảng viên, bộ đội, du kích, dân công, trí thức, quần chúng yêu nước,... đã bị giam giữ, tra tấn, đàn áp trong các nhà tù và trại giam của địch. Trong nhà tù, trại giam của địch, được mệnh danh là những “địa ngục trần gian”, thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và bọn tay sai đã thực hiện những âm mưu, thủ đoạn tinh vi, nham hiểm và dã man đến cực độ, thậm chí sử dụng những nhục hình tra tấn thời trung cổ, để đày ải, đánh đập, thủ tiêu những người yêu nước, mà nòng cốt là các chiến sĩ cộng sản, hòng làm nhụt ý chí đấu tranh và hủy hoại thể xác của các chiến sĩ cách mạng; phá hoại tổ chức Đảng trong các nhà tù và trại giam. Bọn chúng ra sức hành hạ những người tù cộng sản và quần chúng yêu nước cả về vật chất lẫn tinh thần, làm cho tù nhân kiệt lực mà rời rã ý chí đấu tranh, từ bỏ lý tưởng cách mạng.

Tuy nhiên, mọi âm mưu, thủ đoạn của chúng đã thất bại. Trước sự tra tấn, đàn áp, khủng bố dã man của quân thù, chiến sĩ và nhân dân Tiền Giang trong nhà tù, trại giam của địch vẫn không một chút nao núng, lay chuyển, luôn luôn bền gan, quyết chí, kiên định lập trường, giữ vững niềm tin tất thắng của cách mạng, nêu cao khí phách trung dũng, quả cảm, kiên cường đấu tranh không khoan nhượng, giữ trọn khí tiết của người cộng sản chân chính. Những đòn roi tra tấn tàn bạo của kẻ thù đã không làm cho người tù cách mạng run sợ; mà ngược lại, họ càng thêm sức mạnh ý chí, phải sống và chiến đấu vì độc lập của Tổ quốc, vì hòa bình cho quê hương. Lòng yêu nước, ý chí kiên cường, bất khuất và tinh thần lạc quan cách mạng của những người cộng sản luôn luôn mãnh liệt và ngời sáng. Chính tại những nơi tù đày tăm tối, khổ ải này, các chiến sĩ cách mạng kiên trung vẫn giữ vững ý chí chiến đấu và giữ vững niềm tin không gì lay chuyển vào lý tưởng cộng sản và sự tất thắng của cách mạng Việt Nam. Chốn lao tù còn trở thành “trường học cách mạng”, “lò luyện thép”, trui rèn ý chí chiến đấu của những người chiến sĩ cách mạng bị giam cầm. Nhắc lại trang sử đấu tranh đầy máu lửa đó, để thấy rằng, cuộc đấu tranh kiên cường, bất khuất của các thế hệ những người tù yêu nước và cách mạng trong nhà tù, trại giam của bọn thực dân, đế quốc không chỉ là mặt trận chiến đấu khắc nghiệt, hiểm nghèo mà còn là một bộ phận quan trọng của cách mạng nước ta, đóng góp tích cực vào sự nghiệp giải phóng quê hương Mỹ Tho - Gò Công (nay là Tiền Giang) nói riêng và đất nước ta nói chung.

Đồng thời, trong các nhà tù, trại giam của địch, tổ chức Đảng vẫn tồn tại dưới nhiều hình thức, là nòng cốt lãnh đạo các cuộc đấu tranh ở trong tù. Những người cộng sản đã tạo ra một mặt trận đấu tranh mới, đầy sáng tạo với các hình thức phong phú ngay trong các nhà tù và trại giam của địch. Chi bộ Đảng trong nhà tù đều hoạt động bí mật và xác định những nhiệm vụ chủ yếu: lãnh đạo đấu tranh trong tù; giáo dục, bồi dưỡng lý luận giữa những người tù với nhau; tuyên truyền, giác ngộ binh lính, giám thị; liên hệ với Đảng ở đất liền và tổ chức cho tù nhân vượt ngục khi có điều kiện.

Dưới sự lãnh đạo của các chi bộ Đảng, các cuộc đấu tranh của tù chính trị chống lại chế độ giam cầm hà khắc được thực hiện bài bản và đã thu được kết quả, cải thiện cuộc sống cho tù nhân. Nhiều cuộc vượt ngục thành công của tù chính trị đã cung cấp một lực lượng lớn cán bộ lãnh đạo cho phong trào cách mạng bên ngoài. Có thể khẳng định, thành quả đấu tranh của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trong nhà tù, trại giam của địch không thể tách rời sự lãnh đạo, chỉ đạo của các chi bộ Đảng.  

Bên cạnh đó, trong những năm tháng bị tù đày, cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Tiền Giang trong nhà tù, trại giam của địch đã thể hiện tình thương yêu, giúp đỡ, đoàn kết, đùm bọc nhau trên tinh thần đồng chí cao cả. Họ san sẻ, kề vai sát cánh, nhường nhau từng viên thuốc, manh áo rách, lọ dầu, chén cơm trộn với máu, chút ít đường muối, khô mục, cá ươn, thịt thối,…; thậm chí che chở, đỡ đòn, tự trị thương cho nhau,… Không những thế, họ còn trao đổi kinh nghiệm đấu tranh, nâng cao trình độ chính trị, văn hóa, quân sự, xác định rõ quan điểm, lập trường và thái độ của người chiến sĩ cách mạng trước những âm mưu, thủ đoạn nham hiểm của kẻ thù.

Các cuộc đấu tranh của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Tiền Giang trong nhà tù, trại giam của địch đã diễn ra liên tục với nhiều hình thức khác nhau, như tuyệt thực; chống đánh đập, khủng bố, đàn áp; chống lao dịch khổ sai; chống chiêu hồi; đòi cải thiện chế độ lao tù, sinh hoạt (ăn uống, thuốc men, vệ sinh môi trường), đào hầm vượt ngục,… Những người tù cách mạng còn tổ chức sinh hoạt văn hóa với các hình thức: đọc thơ, kể chuyện, hát cải lương, diễn kịch, học chữ, học lý luận cách mạng,… thể hiện khí tiết, tinh thần lạc quan cách mạng của người chiến sĩ cộng sản “gan vàng, dạ thép”. Họ một lòng tin tưởng Đảng, kính yêu Bác Hồ, thà hy sinh chứ nhất quyết không chịu ly khai, không xé cờ Đảng, cờ Tổ quốc và không nghe theo lời đường mật của giặc nói xấu Bác Hồ - vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.

Trong nhà tù, trại giam của địch, cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Tiền Giang, tuy bị giam cầm, tra tấn đọa đày, nhưng vẫn đấu tranh không ngừng, dù không có súng đạn trong tay. Đó là cuộc đấu tranh bằng ý chí, bằng sự bền gan và tinh thần quả cảm vô song của những người tù cách mạng. Ở đó, tinh thần và ý chí của họ luôn vững như thành đồng. Từ trong ngục tù của thực dân, đế quốc đã bừng lên khát vọng sống, khát vọng độc lập, tự do, khát vọng hòa bình của những người tù cộng sản. Những đồng chí ấy đã vượt lên mọi hy sinh, đau đớn về thể xác và tinh thần, kiên quyết đấu tranh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, đúng như những câu thơ đậm chất tráng của nhà thơ Tố Hữu:

Các anh chị bước lên đài gươm máy,
Đầu sắp rơi mà môi vẫn tươi cười!
Chỉ còn đây một giây sống nữa thôi,
Mà mắt đỏ vẫn trông đời bình thản...
Và xin thề trước bóng dáng thiêng liêng,
Quyết hy sinh phá tan hết gông xiềng,
Cho Tổ quốc muôn năm độc lập!

Cuộc chiến đấu đầy hy sinh, gian khổ, nhưng cũng rất đỗi hào hùng và vinh quang của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân Tiền Giang trong nhà tù, trại giam của địch là biểu tượng tuyệt vời cho sức mạnh và ý chí Việt Nam, là tấm gương sáng ngời về chủ nghĩa yêu nước và anh hùng cách mạng Việt Nam.

Thời gian đã lùi xa, nhưng những giá trị tinh thần của nó vẫn mãi mãi là hành trang cho cuộc sống hôm nay và mai sau. Bài học về mỗi cán bộ, đảng viên phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, giữ vững phẩm chất, đạo đức cách mạng; kiên định lý tưởng và niềm tin vào thắng lợi của cách mạng và sự lãnh đạo của Đảng; quyết tâm vượt qua mọi khó khăn, thử thách của cán bộ, chiến sĩ và nhân dân trong nhà tù, trại giam của địch vẫn vẹn nguyên ý nghĩa cho hôm nay và mai sau trong việc xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.