Đổi mới công tác thông tin, góp phần định hướng dư luận xã hội
Thực tiễn đã chứng minh, trước những vấn đề bức xúc về tư tưởng, dù độ phức tạp của sự việc đến đâu, nếu thực hiện công tác thông tin kịp thời, đúng đắn, làm tốt định hướng thông tin, thì sự việc sẽ được giải quyết một cách ổn thỏa, bức xúc sẽ được giải tỏa.
1. Công tác tư tưởng (CTTT) của Đảng Cộng sản Việt Nam là hoạt động có mục đích nhằm hình thành, phát triển hệ tư tưởng lý luận Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, biến hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa thành hệ tư tưởng nền tảng và chủ đạo trong xã hội; cổ vũ, động viên con người hành động tích cực, lao động sáng tạo vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, định hướng đi lên CNXH. CTTT bao gồm công tác lý luận, công tác tuyên truyền và công tác cổ động.
Công tác thông tin của Ban Tuyên giáo Trung ương và Ban Tuyên giáo các tỉnh uỷ, thành ủy là một phương thức CTTT của Đảng Cộng sản Việt Nam, bao gồm tổng thể các hoạt động thu nhận, xử lý, định hướng và phổ biến thông tin nhằm phục vụ sự nghiệp cách mạng của nhân dân.
Công tác thông tin là một mũi nhọn của CTTT, vừa thực hiện chức năng định hướng, vừa có thể trực tiếp chuyển tải những thông điệp, nội dung thông tin có tác động mạnh về mặt tư tưởng. Công tác này đóng vai trò rất quan trọng, giúp cho hệ thống ngành tuyên giáo của Đảng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trên mặt trận chính trị, tư tưởng, văn hóa, khoa học, giáo dục, thực hiện chức năng giữ vững sự ổn định chính trị địa phương, thống nhất tư tưởng trong Đảng và bảo đảm sự đồng thuận xã hội ngày càng cao, góp phần tích cực xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, trong sạch về đạo đức, lối sống, duy trì và nâng cao tính tích cực chính trị - xã hội của công dân, tạo ra những thành tựu trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của nhân dân ta.
Hệ thống tuyên giáo từ trung ương đến các tỉnh uỷ, thành ủy thực hiện chức năng định hướng công tác thông tin và trực tiếp làm công tác thông tin qua nhiều hình thức, phương pháp khác nhau. Từ việc tổ chức hội nghị báo cáo viên; thông tin qua các hội nghị chuyên đề; định hướng tuyên truyền, thông tin trên báo chí đến việc hướng dẫn tuyên truyền, thông tin trực tiếp bằng văn bản cho các cơ quan, cá nhân có trách nhiệm thông tin; qua bản tin sinh hoạt chi bộ, bản tin tổng hợp, báo cáo tổng hợp…
Công tác thông tin đó mang những đặc trưng cơ bản như: tính định hướng tư tưởng chính trị; tính thời sự; tính khoa học (khách quan, chính xác); tính thống nhất lý luận và thực tiễn. Những đặc trưng này là yêu cầu trong một thể thống nhất, đảm bảo cho công tác thông tin của Đảng đạt chất lượng và hiệu quả như mong muốn.
Những năm gần đây, trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, tất yếu có nhiều vấn đề mới nảy sinh, nhiều vấn đề bức xúc về tư tưởng diễn ra trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, môi trường, an ninh, đối ngoại… Đây là hiện tượng xã hội xuất hiện khi có chủ trương, chính sách, dự án, đề án, sự việc hoặc vấn đề nào đó mà nhân dân không hiểu. Đó là những bức xúc liên quan đến lợi ích của người dân. Có không ít vụ việc, do không đồng tình việc triển khai thực hiện dẫn đến băn khoăn, thắc mắc, bất bình trong dư luận xã hội. Trong một số vụ việc, nếu không giải quyết kịp thời, có thể dẫn tới những hành vi vi phạm pháp luật, thậm chí gây nên “điểm nóng”, ảnh hưởng đến trật tự, an toàn và ổn định chính trị - xã hội.
Thực tế, các thế lực thù địch, phản động ở nước ngoài móc nối với các phần tử cơ hội chính trị trong nước luôn tìm cách lợi dụng những vấn đề bức xúc, chưa được giải quyết thấu đáo ấy để xuyên tạc, vu cáo, tấn công ta, chống phá quyết liệt Đảng, Nhà nước ta trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới những bức xúc nêu trên như: Việc ban hành chính sách còn chậm, nhiều cơ chế, chính sách đã lỗi thời nhưng chưa được tháo gỡ, làm nảy sinh cũng như cản trở quá trình xử lý các vấn đề mới nhạy cảm, các vấn đề bức xúc. Một số cấp uỷ, chính quyền, cơ quan chức năng xử lý vấn đề nảy sinh chưa triệt để, làm cho vấn đề trở nên bức xúc, gây “điểm nóng” về tư tưởng; có lúc có nơi có biểu hiện né tránh, chưa xử lý kiên quyết các vụ việc vi phạm pháp luật; Công tác thông tin, tuyên truyền còn chưa kịp thời trước các vấn đề mới nảy sinh, vấn đề bức xúc trong xã hội… Có những vụ việc, các cơ quan thông tin đại chúng đưa ra ý kiến khác nhau gây nhiễu thông tin, thiếu định hướng dư luận xã hội, gây hoang mang cho một bộ phận không nhỏ nhân dân.
Thực tiễn đã chứng minh, trước những vấn đề bức xúc về tư tưởng, dù độ phức tạp của sự việc đến đâu, nếu thực hiện công tác thông tin kịp thời, đúng đắn, làm tốt định hướng thông tin, thì sự việc sẽ được giải quyết một cách ổn thỏa, bức xúc sẽ được giải tỏa. Ngược lại, dù sự việc không quá phức tạp, mức độ bức xúc chưa phải là đỉnh điểm, nhưng nếu công tác thông tin không kịp thời, để xảy ra sự nhiễu loạn thông tin, việc định hướng thiếu chiều sâu, thiếu thuyết phục, thì sự việc dễ trở nên phức tạp, bức xúc không được giải tỏa, bị “làm nóng” lên bởi nhiều yếu tố trái chiều trong xã hội hiện nay vốn có đa dạng tầng lớp, nhóm người với nhiều lợi ích khác nhau.
Trong những năm gần đây, công tác thông tin, tuyên truyền đã từng bước được đổi mới cả về nội dung, hình thức, phương pháp, phương tiện, kỹ thuật và đội ngũ cán bộ, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ.
Thứ nhất, về nội dung, công tác thông tin đã phản ánh sâu sát diễn biến đời sống kinh tế - xã hội, diễn biến tâm trạng, tư tưởng của cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhanh nhạy hơn trong xử lý thông tin trước các vấn đề bức xúc, kịp thời chỉ đạo và cung cấp thông tin chính thống; đồng thời đề xuất giải pháp cùng các cấp, các ngành xử lý, giải quyết nhiều vụ việc, ổn định tình hình. Đã định hướng thông tin kịp thời trên các phương tiện truyền thông, hạn chế tác động xấu của thông tin sai trái xung quanh vấn đề bức xúc. Qua đó, tạo nên dư luận xã hội lành mạnh, ủng hộ, khuyến khích, biểu dương nhân tố mới, điển hình tiên tiến, góp phần đưa các phong trào thi đua yêu nước, từng bước đi vào chiều sâu, toàn diện, thiết thực và có tác dụng lâu dài, bền vững.
Ban Tuyên giáo các cấp đã chủ động bám sát thực tiễn, kịp thời nắm bắt các vấn đề nổi cộm, vụ việc bức xúc, tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng để tham mưu và thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền định hướng dư luận xã hội, giúp cho các tầng lớp nhân dân hiểu rõ bản chất sự việc, tăng cường niềm tin đối với chế độ.
Thứ hai, về hình thức, phương pháp công tác thông tin phong phú, từng bước đổi mới theo hướng thiết thực, hiện đại.
Đã làm tốt công tác tuyên truyền miệng thông qua việc tổ chức hội nghị báo cáo viên thường kỳ hàng tháng, thông tin qua hội nghị chuyên đề, bản tin sinh hoạt chi bộ, các báo cáo chuyên đề... Việc định hướng thông tin, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng; hướng dẫn tuyên truyền, thông tin trực tiếp bằng văn bản cho các cơ quan, cá nhân có trách nhiệm thông tin đã đổi mới theo hướng nhanh nhạy, kịp thời hơn. Ở cấp cơ sở, bên cạnh hệ thống báo chí của tỉnh, còn có bản tin nội bộ của ban tuyên giáo, một số tỉnh đã đầu tư xây dựng trang điện tử tuyên giáo tỉnh như Hưng Yên, Nam Định, Quảng Nam, Gia Lai, Kon Tum, Đồng Nai, Hậu Giang, Đồng Tháp … cùng một số ấn phẩm khác cũng được trang bị những phương tiện kỹ thuật để thực hiện công tác thông tin có hiệu quả.
Thứ ba, đội ngũ cán bộ làm công tác thông tin được đào tạo cơ bản về chuyên môn và nghiệp vụ, có kỹ năng tác nghiệp chuyên nghiệp hơn. Đa số được đào tạo bài bản, có trình độ đại học và trên đại học, có trình độ lý luận chính trị, trình độ tin học và ngoại ngữ nhất định; đã từng qua công tác đảng, công tác chính quyền hay đoàn thể nên có những hiểu biết sâu sắc về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Đồng thời là những người có vốn sống thực tế, am hiểu thực tiễn, dễ tiếp cận, đi sâu, đi sát quần chúng, nắm bắt tâm trạng, tư tưởng các tầng lớp nhân dân.
Tuy nhiên, trước sự vận động nhanh chóng của đời sống thực tiễn, công tác thông tin cũng bộc lộ một số hạn chế, yếu kém. Đó là: Công tác chỉ đạo định hướng thông tin một số vụ việc có lúc chưa thật kịp thời, thiếu nhạy bén, gây lo lắng trong cán bộ, đảng viên, gây nghi ngờ, hoang mang trong các tầng lớp nhân dân. Nội dung thông tin còn thiếu chiều sâu, chưa sắc bén, thiếu tính thuyết phục, thậm chí có lúc sơ hở. Công tác thông tin có lúc còn né tránh, chưa phản ánh đúng và trúng những bức xúc từ thực tiễn ở cơ sở, những vướng mắc, bất cập trong việc thực thi một số chính sách cụ thể, những vấn đề của công cuộc đổi mới, sự biến chuyển của tình hình thế giới.
Phương thức thông tin chậm được đổi mới. Việc thực hiện thông tin hai chiều, kết hợp giữa thông tin định hướng, chỉ đạo với việc phát huy dân chủ, tăng cường trao đổi, đối thoại cởi mở, lắng nghe, tiếp nhận những thông tin, đề xuất, kiến nghị từ cơ sở, từ dưới lên kết quả chưa cao. Một bộ phận cán bộ, nhất là ở cơ sở còn né tránh, lo ngại, lúng túng khi lý giải những bức xúc và những câu hỏi đặt ra của người dân.
Những hạn chế, bất cập trên là do công tác dự báo những diễn biến, tình hình tư tưởng còn yếu. Cơ chế phối hợp giữa cơ quan làm công tác tuyên giáo và các cơ quan quản lý nhà nước chưa được phát huy mạnh mẽ. Sự phối hợp với các cơ quan liên quan trong chỉ đạo, cung cấp, xử lý, định hướng thông tin tuy có nhiều chuyển biến nhưng chưa chặt chẽ, chưa thật tích cực. Việc thực hiện Quyết định 221-QĐ/TW ngày 27-4-2009 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa X) về việc ban hành “Quy chế phối hợp giữa Ban Tuyên giáo các cấp với cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp trong việc triển khai phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết các vấn đề bức xúc của nhân dân” chưa đạt kết quả như mong muốn, còn nhiều khó khăn, vướng mắc trong thực hiện cơ chế phối hợp giữa các ban, bộ, ngành.
2. Để nâng cao hiệu quả, sức thuyết phục của công tác thông tin góp phần giải quyết những vấn đề bức xúc nảy sinh trong xã hội, theo chúng tôi, cần chú trọng thực hiện một số giải pháp sau.
Một là, xây dựng và phát triển nguồn nhân lực, xây dựng đội ngũ chuyên trách chuyên nghiệp thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền.
Đội ngũ cán bộ làm công tác thông tin cần được xây dựng theo hướng tinh gọn, chuyên sâu, có cơ cấu hợp lý, có tính ổn định tương đối. Bộ máy tinh giản, gọn nhẹ là điều kiện quan trọng để nâng cao hiệu quả công việc và đồng thời nâng cao đời sống cán bộ.
Trong các nhân tố tạo nên chất lượng của cán bộ làm công tác thông tin, yêu cầu bản lĩnh và nhạy bén chính trị được đặt lên hàng đầu, phẩm chất đạo đức là cái gốc, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực thực tiễn là yếu tố quyết định đến hiệu quả công tác. Công tác cán bộ, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ có hiệu quả cao khi cán bộ tự giác, tích cực, hăng hái phấn đấu, cầu tiến.
Cán bộ chuyên trách chuyên nghiệp làm công tác thông tin về những vấn đề bức xúc phải được đào tạo bài bản, được rèn giũa qua thực tế công việc, thâm nhập sâu vào đời sống kinh tế - xã hội, từ đó trở thành lực lượng xung kích trong vùng “nóng”, vùng bức thiết nhất của CTTT.
Hai là, xây dựng cơ chế, quy trình phối hợp giữa các đơn vị, cơ quan trong thực hiện công tác thông tin về những vấn đề bức xúc, trong đó cần thiết phải xác định được đơn vị điều hành của bộ máy thực hiện công tác này.
Việc xây dựng đơn vị điều hành như là một nhóm thường trực công tác thông tin về những vấn đề bức xúc có thể do một đơn vị đảm nhiệm, hoặc là một nhóm cán bộ được giao nhiệm vụ chuyên trách. Nhóm “đầu não” này nên đặt tại ban tuyên giáo, có trách nhiệm thu nhận, dự báo, nắm bắt và xử lý thông tin về vấn đề bức xúc nảy sinh, đề xuất phương án chỉ đạo và thực hiện.
Trên cơ sở Hướng dẫn 87-HD/BTGTW ngày 9-10-2009 của Ban Tuyên giáo Trung ương về thực hiện “Quy chế phối hợp giữa ban tuyên giáo các cấp với cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp trong việc triển khai kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết các vấn đề bức xúc của nhân dân”, cơ chế thực hiện công tác thông tin về những vấn đề bức xúc cần được xây dựng thành văn bản, quy định rõ ràng về trách nhiệm và quyền hạn của các đơn vị, cá nhân. Nếu xây dựng được cơ chế, quy trình xử lý, chỉ đạo bài bản thì việc thực hiện công tác thông tin khi có vấn đề bức xúc nảy sinh sẽ chủ động, kịp thời và có hiệu quả hơn.
Ba là, tăng cường sự phối hợp giữa ban tuyên giáo với các bộ, ngành, cơ quan quản lý nhà nước trong thực hiện công tác thông tin góp phần giải quyết những vấn đề bức xúc.
Tùy theo vấn đề bức xúc liên quan đến bộ, ngành, cơ quan quản lý nhà nước ở cấp nào thì ban tuyên giáo cấp đó chủ động nhanh chóng phối hợp với bộ, ngành, cơ quan quản lý nhà nước tương ứng để xây dựng và thực hiện chương trình, kế hoạch, tổ chức phối hợp thực hiện công tác thông tin một cách tối ưu, hiệu quả. Trong đó, cần thiết phải vạch rõ nội dung phối hợp. Việc phối hợp phải bắt đầu từ khâu xây dựng và ban hành chính sách, nhất là chính sách có tác động tới đông đảo nhân dân. Tăng cường nắm bắt và phổ biến thông tin liên quan đến những vấn đề mà đông đảo nhân dân quan tâm. Tổ chức họp báo để thông báo tình hình, chủ trương, biện pháp hoặc kết quả giải quyết các vấn đề bức xúc.
Các cơ quan có trách nhiệm cần sẵn sàng chia sẻ, cung cấp thông tin kịp thời cho các cơ quan thực hiện công tác thông tin. Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức, đoàn thể xã hội cần xây dựng và chuẩn bị tốt về mặt phẩm chất, năng lực cũng như kỹ năng của đội ngũ những người làm việc trong bộ máy quan hệ công chúng, thường xuyên tiếp xúc và cung cấp thông tin. Những người này, như quy định trong Quy chế phát ngôn, cung cấp thông tin cho báo chí, phải là người “có lập trường chính trị, tư tưởng vững vàng, có phẩm chất đạo đức tốt, có thái độ trung thực, khách quan; am hiểu sâu về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức và lĩnh vực quản lý của cơ quan hành chính nhà nước mà mình đang công tác; có hiểu biết nhất định về lĩnh vực báo chí, nắm vững các quy định pháp luật về báo chí; có năng lực phân tích, tổng hợp, xử lý thông tin báo chí và có khả năng giao tiếp với báo chí”. Khắc phục triệt để tình trạng “né tránh”, “ngại đụng chạm, tiếp xúc với báo chí”, gây khó dễ với báo chí do không nắm chắc sự việc, không đủ khả năng chia sẻ thông tin với báo chí.
Bốn là, xây dựng cơ chế, hình thức và nội dung phát ngôn của cơ quan có trách nhiệm về vấn đề bức xúc.
Trước những vấn đề bức xúc, nhân dân có nhu cầu được cung cấp thông tin về quan điểm của Đảng, Nhà nước trong việc giải quyết những vấn đề đó. Sự lên tiếng chính thức của cơ quan có trách nhiệm cũng thể hiện rõ trách nhiệm và năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Đảng, Nhà nước trước các vấn đề, sự kiện của đất nước. Điều đó nếu được thực hiện tốt sẽ là một biện pháp hiệu quả để định hướng dư luận, củng cố niềm tin, tạo sức mạnh tổng hợp thúc đẩy phát triển và tiến bộ xã hội.
Năm là, công tác thông tin cần nhận diện, phát hiện và dự báo sớm một số vấn đề có thể gây bức xúc về tư tưởng và phải luôn đi trước, đi cùng và đi sau sự kiện, vấn đề bức xúc
Cơ quan đầu tiên có trách nhiệm thực hiện công tác định hướng thông tin tuyên truyền là ban tuyên giáo các cấp cần được tham gia ngay từ khâu hoạch định chính sách, dự án đến quá trình triển khai thực hiện. Đó là điều kiện cần để làm tốt công tác dự báo diễn biến tình hình và kịp thời thực hiện công tác thông tin góp phần giải quyết thấu đáo những vấn đề bức xúc.
Các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thông tin về những vấn đề bức xúc cần được thực hiện một cách đồng bộ, kiên quyết, với sự vào cuộc của các cấp ủy, lãnh đạo ban tuyên giáo các cấp và đội ngũ cán bộ thực hiện công tác thông tin. Công tác thông tin phải luôn bám sát thực tiễn, bảo đảm tính chính xác, có chiều sâu trí tuệ, phù hợp với lợi ích và nguyện vọng của nhân dân.
Thực hiện tốt công tác thông tin tuyên truyền về những vấn đề bức xúc cũng chính là một trong những nội dung, nhiệm vụ trọng tâm trong kết luận tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác tuyên giáo năm 2013, triển khai nhiệm vụ năm 2014. Đó là, chủ động trong công tác dự báo, nắm bắt tình hình tư tưởng, tâm trạng xã hội, sớm phát hiện và đánh giá đúng mức tác động của những diễn biến tư tưởng, tâm trạng tiêu cực trong xã hội, từ đó đề ra các biện pháp xử lý phù hợp.
Công tác thông tin của Ban Tuyên giáo Trung ương và Ban Tuyên giáo các tỉnh uỷ, thành ủy là một phương thức CTTT của Đảng Cộng sản Việt Nam, bao gồm tổng thể các hoạt động thu nhận, xử lý, định hướng và phổ biến thông tin nhằm phục vụ sự nghiệp cách mạng của nhân dân.
Công tác thông tin là một mũi nhọn của CTTT, vừa thực hiện chức năng định hướng, vừa có thể trực tiếp chuyển tải những thông điệp, nội dung thông tin có tác động mạnh về mặt tư tưởng. Công tác này đóng vai trò rất quan trọng, giúp cho hệ thống ngành tuyên giáo của Đảng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trên mặt trận chính trị, tư tưởng, văn hóa, khoa học, giáo dục, thực hiện chức năng giữ vững sự ổn định chính trị địa phương, thống nhất tư tưởng trong Đảng và bảo đảm sự đồng thuận xã hội ngày càng cao, góp phần tích cực xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, trong sạch về đạo đức, lối sống, duy trì và nâng cao tính tích cực chính trị - xã hội của công dân, tạo ra những thành tựu trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng và đối ngoại của nhân dân ta.
Hệ thống tuyên giáo từ trung ương đến các tỉnh uỷ, thành ủy thực hiện chức năng định hướng công tác thông tin và trực tiếp làm công tác thông tin qua nhiều hình thức, phương pháp khác nhau. Từ việc tổ chức hội nghị báo cáo viên; thông tin qua các hội nghị chuyên đề; định hướng tuyên truyền, thông tin trên báo chí đến việc hướng dẫn tuyên truyền, thông tin trực tiếp bằng văn bản cho các cơ quan, cá nhân có trách nhiệm thông tin; qua bản tin sinh hoạt chi bộ, bản tin tổng hợp, báo cáo tổng hợp…
Công tác thông tin đó mang những đặc trưng cơ bản như: tính định hướng tư tưởng chính trị; tính thời sự; tính khoa học (khách quan, chính xác); tính thống nhất lý luận và thực tiễn. Những đặc trưng này là yêu cầu trong một thể thống nhất, đảm bảo cho công tác thông tin của Đảng đạt chất lượng và hiệu quả như mong muốn.
Những năm gần đây, trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, tất yếu có nhiều vấn đề mới nảy sinh, nhiều vấn đề bức xúc về tư tưởng diễn ra trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội, văn hóa, môi trường, an ninh, đối ngoại… Đây là hiện tượng xã hội xuất hiện khi có chủ trương, chính sách, dự án, đề án, sự việc hoặc vấn đề nào đó mà nhân dân không hiểu. Đó là những bức xúc liên quan đến lợi ích của người dân. Có không ít vụ việc, do không đồng tình việc triển khai thực hiện dẫn đến băn khoăn, thắc mắc, bất bình trong dư luận xã hội. Trong một số vụ việc, nếu không giải quyết kịp thời, có thể dẫn tới những hành vi vi phạm pháp luật, thậm chí gây nên “điểm nóng”, ảnh hưởng đến trật tự, an toàn và ổn định chính trị - xã hội.
Thực tế, các thế lực thù địch, phản động ở nước ngoài móc nối với các phần tử cơ hội chính trị trong nước luôn tìm cách lợi dụng những vấn đề bức xúc, chưa được giải quyết thấu đáo ấy để xuyên tạc, vu cáo, tấn công ta, chống phá quyết liệt Đảng, Nhà nước ta trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới những bức xúc nêu trên như: Việc ban hành chính sách còn chậm, nhiều cơ chế, chính sách đã lỗi thời nhưng chưa được tháo gỡ, làm nảy sinh cũng như cản trở quá trình xử lý các vấn đề mới nhạy cảm, các vấn đề bức xúc. Một số cấp uỷ, chính quyền, cơ quan chức năng xử lý vấn đề nảy sinh chưa triệt để, làm cho vấn đề trở nên bức xúc, gây “điểm nóng” về tư tưởng; có lúc có nơi có biểu hiện né tránh, chưa xử lý kiên quyết các vụ việc vi phạm pháp luật; Công tác thông tin, tuyên truyền còn chưa kịp thời trước các vấn đề mới nảy sinh, vấn đề bức xúc trong xã hội… Có những vụ việc, các cơ quan thông tin đại chúng đưa ra ý kiến khác nhau gây nhiễu thông tin, thiếu định hướng dư luận xã hội, gây hoang mang cho một bộ phận không nhỏ nhân dân.
Thực tiễn đã chứng minh, trước những vấn đề bức xúc về tư tưởng, dù độ phức tạp của sự việc đến đâu, nếu thực hiện công tác thông tin kịp thời, đúng đắn, làm tốt định hướng thông tin, thì sự việc sẽ được giải quyết một cách ổn thỏa, bức xúc sẽ được giải tỏa. Ngược lại, dù sự việc không quá phức tạp, mức độ bức xúc chưa phải là đỉnh điểm, nhưng nếu công tác thông tin không kịp thời, để xảy ra sự nhiễu loạn thông tin, việc định hướng thiếu chiều sâu, thiếu thuyết phục, thì sự việc dễ trở nên phức tạp, bức xúc không được giải tỏa, bị “làm nóng” lên bởi nhiều yếu tố trái chiều trong xã hội hiện nay vốn có đa dạng tầng lớp, nhóm người với nhiều lợi ích khác nhau.
Trong những năm gần đây, công tác thông tin, tuyên truyền đã từng bước được đổi mới cả về nội dung, hình thức, phương pháp, phương tiện, kỹ thuật và đội ngũ cán bộ, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nhiệm vụ.
Thứ nhất, về nội dung, công tác thông tin đã phản ánh sâu sát diễn biến đời sống kinh tế - xã hội, diễn biến tâm trạng, tư tưởng của cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhanh nhạy hơn trong xử lý thông tin trước các vấn đề bức xúc, kịp thời chỉ đạo và cung cấp thông tin chính thống; đồng thời đề xuất giải pháp cùng các cấp, các ngành xử lý, giải quyết nhiều vụ việc, ổn định tình hình. Đã định hướng thông tin kịp thời trên các phương tiện truyền thông, hạn chế tác động xấu của thông tin sai trái xung quanh vấn đề bức xúc. Qua đó, tạo nên dư luận xã hội lành mạnh, ủng hộ, khuyến khích, biểu dương nhân tố mới, điển hình tiên tiến, góp phần đưa các phong trào thi đua yêu nước, từng bước đi vào chiều sâu, toàn diện, thiết thực và có tác dụng lâu dài, bền vững.
Ban Tuyên giáo các cấp đã chủ động bám sát thực tiễn, kịp thời nắm bắt các vấn đề nổi cộm, vụ việc bức xúc, tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng để tham mưu và thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền định hướng dư luận xã hội, giúp cho các tầng lớp nhân dân hiểu rõ bản chất sự việc, tăng cường niềm tin đối với chế độ.
Thứ hai, về hình thức, phương pháp công tác thông tin phong phú, từng bước đổi mới theo hướng thiết thực, hiện đại.
Đã làm tốt công tác tuyên truyền miệng thông qua việc tổ chức hội nghị báo cáo viên thường kỳ hàng tháng, thông tin qua hội nghị chuyên đề, bản tin sinh hoạt chi bộ, các báo cáo chuyên đề... Việc định hướng thông tin, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng; hướng dẫn tuyên truyền, thông tin trực tiếp bằng văn bản cho các cơ quan, cá nhân có trách nhiệm thông tin đã đổi mới theo hướng nhanh nhạy, kịp thời hơn. Ở cấp cơ sở, bên cạnh hệ thống báo chí của tỉnh, còn có bản tin nội bộ của ban tuyên giáo, một số tỉnh đã đầu tư xây dựng trang điện tử tuyên giáo tỉnh như Hưng Yên, Nam Định, Quảng Nam, Gia Lai, Kon Tum, Đồng Nai, Hậu Giang, Đồng Tháp … cùng một số ấn phẩm khác cũng được trang bị những phương tiện kỹ thuật để thực hiện công tác thông tin có hiệu quả.
Thứ ba, đội ngũ cán bộ làm công tác thông tin được đào tạo cơ bản về chuyên môn và nghiệp vụ, có kỹ năng tác nghiệp chuyên nghiệp hơn. Đa số được đào tạo bài bản, có trình độ đại học và trên đại học, có trình độ lý luận chính trị, trình độ tin học và ngoại ngữ nhất định; đã từng qua công tác đảng, công tác chính quyền hay đoàn thể nên có những hiểu biết sâu sắc về đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Đồng thời là những người có vốn sống thực tế, am hiểu thực tiễn, dễ tiếp cận, đi sâu, đi sát quần chúng, nắm bắt tâm trạng, tư tưởng các tầng lớp nhân dân.
Tuy nhiên, trước sự vận động nhanh chóng của đời sống thực tiễn, công tác thông tin cũng bộc lộ một số hạn chế, yếu kém. Đó là: Công tác chỉ đạo định hướng thông tin một số vụ việc có lúc chưa thật kịp thời, thiếu nhạy bén, gây lo lắng trong cán bộ, đảng viên, gây nghi ngờ, hoang mang trong các tầng lớp nhân dân. Nội dung thông tin còn thiếu chiều sâu, chưa sắc bén, thiếu tính thuyết phục, thậm chí có lúc sơ hở. Công tác thông tin có lúc còn né tránh, chưa phản ánh đúng và trúng những bức xúc từ thực tiễn ở cơ sở, những vướng mắc, bất cập trong việc thực thi một số chính sách cụ thể, những vấn đề của công cuộc đổi mới, sự biến chuyển của tình hình thế giới.
Phương thức thông tin chậm được đổi mới. Việc thực hiện thông tin hai chiều, kết hợp giữa thông tin định hướng, chỉ đạo với việc phát huy dân chủ, tăng cường trao đổi, đối thoại cởi mở, lắng nghe, tiếp nhận những thông tin, đề xuất, kiến nghị từ cơ sở, từ dưới lên kết quả chưa cao. Một bộ phận cán bộ, nhất là ở cơ sở còn né tránh, lo ngại, lúng túng khi lý giải những bức xúc và những câu hỏi đặt ra của người dân.
Những hạn chế, bất cập trên là do công tác dự báo những diễn biến, tình hình tư tưởng còn yếu. Cơ chế phối hợp giữa cơ quan làm công tác tuyên giáo và các cơ quan quản lý nhà nước chưa được phát huy mạnh mẽ. Sự phối hợp với các cơ quan liên quan trong chỉ đạo, cung cấp, xử lý, định hướng thông tin tuy có nhiều chuyển biến nhưng chưa chặt chẽ, chưa thật tích cực. Việc thực hiện Quyết định 221-QĐ/TW ngày 27-4-2009 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa X) về việc ban hành “Quy chế phối hợp giữa Ban Tuyên giáo các cấp với cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp trong việc triển khai phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết các vấn đề bức xúc của nhân dân” chưa đạt kết quả như mong muốn, còn nhiều khó khăn, vướng mắc trong thực hiện cơ chế phối hợp giữa các ban, bộ, ngành.
2. Để nâng cao hiệu quả, sức thuyết phục của công tác thông tin góp phần giải quyết những vấn đề bức xúc nảy sinh trong xã hội, theo chúng tôi, cần chú trọng thực hiện một số giải pháp sau.
Một là, xây dựng và phát triển nguồn nhân lực, xây dựng đội ngũ chuyên trách chuyên nghiệp thực hiện công tác thông tin, tuyên truyền.
Đội ngũ cán bộ làm công tác thông tin cần được xây dựng theo hướng tinh gọn, chuyên sâu, có cơ cấu hợp lý, có tính ổn định tương đối. Bộ máy tinh giản, gọn nhẹ là điều kiện quan trọng để nâng cao hiệu quả công việc và đồng thời nâng cao đời sống cán bộ.
Trong các nhân tố tạo nên chất lượng của cán bộ làm công tác thông tin, yêu cầu bản lĩnh và nhạy bén chính trị được đặt lên hàng đầu, phẩm chất đạo đức là cái gốc, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực thực tiễn là yếu tố quyết định đến hiệu quả công tác. Công tác cán bộ, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ có hiệu quả cao khi cán bộ tự giác, tích cực, hăng hái phấn đấu, cầu tiến.
Cán bộ chuyên trách chuyên nghiệp làm công tác thông tin về những vấn đề bức xúc phải được đào tạo bài bản, được rèn giũa qua thực tế công việc, thâm nhập sâu vào đời sống kinh tế - xã hội, từ đó trở thành lực lượng xung kích trong vùng “nóng”, vùng bức thiết nhất của CTTT.
Hai là, xây dựng cơ chế, quy trình phối hợp giữa các đơn vị, cơ quan trong thực hiện công tác thông tin về những vấn đề bức xúc, trong đó cần thiết phải xác định được đơn vị điều hành của bộ máy thực hiện công tác này.
Việc xây dựng đơn vị điều hành như là một nhóm thường trực công tác thông tin về những vấn đề bức xúc có thể do một đơn vị đảm nhiệm, hoặc là một nhóm cán bộ được giao nhiệm vụ chuyên trách. Nhóm “đầu não” này nên đặt tại ban tuyên giáo, có trách nhiệm thu nhận, dự báo, nắm bắt và xử lý thông tin về vấn đề bức xúc nảy sinh, đề xuất phương án chỉ đạo và thực hiện.
Trên cơ sở Hướng dẫn 87-HD/BTGTW ngày 9-10-2009 của Ban Tuyên giáo Trung ương về thực hiện “Quy chế phối hợp giữa ban tuyên giáo các cấp với cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp trong việc triển khai kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết các vấn đề bức xúc của nhân dân”, cơ chế thực hiện công tác thông tin về những vấn đề bức xúc cần được xây dựng thành văn bản, quy định rõ ràng về trách nhiệm và quyền hạn của các đơn vị, cá nhân. Nếu xây dựng được cơ chế, quy trình xử lý, chỉ đạo bài bản thì việc thực hiện công tác thông tin khi có vấn đề bức xúc nảy sinh sẽ chủ động, kịp thời và có hiệu quả hơn.
Ba là, tăng cường sự phối hợp giữa ban tuyên giáo với các bộ, ngành, cơ quan quản lý nhà nước trong thực hiện công tác thông tin góp phần giải quyết những vấn đề bức xúc.
Tùy theo vấn đề bức xúc liên quan đến bộ, ngành, cơ quan quản lý nhà nước ở cấp nào thì ban tuyên giáo cấp đó chủ động nhanh chóng phối hợp với bộ, ngành, cơ quan quản lý nhà nước tương ứng để xây dựng và thực hiện chương trình, kế hoạch, tổ chức phối hợp thực hiện công tác thông tin một cách tối ưu, hiệu quả. Trong đó, cần thiết phải vạch rõ nội dung phối hợp. Việc phối hợp phải bắt đầu từ khâu xây dựng và ban hành chính sách, nhất là chính sách có tác động tới đông đảo nhân dân. Tăng cường nắm bắt và phổ biến thông tin liên quan đến những vấn đề mà đông đảo nhân dân quan tâm. Tổ chức họp báo để thông báo tình hình, chủ trương, biện pháp hoặc kết quả giải quyết các vấn đề bức xúc.
Các cơ quan có trách nhiệm cần sẵn sàng chia sẻ, cung cấp thông tin kịp thời cho các cơ quan thực hiện công tác thông tin. Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức, đoàn thể xã hội cần xây dựng và chuẩn bị tốt về mặt phẩm chất, năng lực cũng như kỹ năng của đội ngũ những người làm việc trong bộ máy quan hệ công chúng, thường xuyên tiếp xúc và cung cấp thông tin. Những người này, như quy định trong Quy chế phát ngôn, cung cấp thông tin cho báo chí, phải là người “có lập trường chính trị, tư tưởng vững vàng, có phẩm chất đạo đức tốt, có thái độ trung thực, khách quan; am hiểu sâu về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức và lĩnh vực quản lý của cơ quan hành chính nhà nước mà mình đang công tác; có hiểu biết nhất định về lĩnh vực báo chí, nắm vững các quy định pháp luật về báo chí; có năng lực phân tích, tổng hợp, xử lý thông tin báo chí và có khả năng giao tiếp với báo chí”. Khắc phục triệt để tình trạng “né tránh”, “ngại đụng chạm, tiếp xúc với báo chí”, gây khó dễ với báo chí do không nắm chắc sự việc, không đủ khả năng chia sẻ thông tin với báo chí.
Bốn là, xây dựng cơ chế, hình thức và nội dung phát ngôn của cơ quan có trách nhiệm về vấn đề bức xúc.
Trước những vấn đề bức xúc, nhân dân có nhu cầu được cung cấp thông tin về quan điểm của Đảng, Nhà nước trong việc giải quyết những vấn đề đó. Sự lên tiếng chính thức của cơ quan có trách nhiệm cũng thể hiện rõ trách nhiệm và năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của Đảng, Nhà nước trước các vấn đề, sự kiện của đất nước. Điều đó nếu được thực hiện tốt sẽ là một biện pháp hiệu quả để định hướng dư luận, củng cố niềm tin, tạo sức mạnh tổng hợp thúc đẩy phát triển và tiến bộ xã hội.
Năm là, công tác thông tin cần nhận diện, phát hiện và dự báo sớm một số vấn đề có thể gây bức xúc về tư tưởng và phải luôn đi trước, đi cùng và đi sau sự kiện, vấn đề bức xúc
Cơ quan đầu tiên có trách nhiệm thực hiện công tác định hướng thông tin tuyên truyền là ban tuyên giáo các cấp cần được tham gia ngay từ khâu hoạch định chính sách, dự án đến quá trình triển khai thực hiện. Đó là điều kiện cần để làm tốt công tác dự báo diễn biến tình hình và kịp thời thực hiện công tác thông tin góp phần giải quyết thấu đáo những vấn đề bức xúc.
Các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác thông tin về những vấn đề bức xúc cần được thực hiện một cách đồng bộ, kiên quyết, với sự vào cuộc của các cấp ủy, lãnh đạo ban tuyên giáo các cấp và đội ngũ cán bộ thực hiện công tác thông tin. Công tác thông tin phải luôn bám sát thực tiễn, bảo đảm tính chính xác, có chiều sâu trí tuệ, phù hợp với lợi ích và nguyện vọng của nhân dân.
Thực hiện tốt công tác thông tin tuyên truyền về những vấn đề bức xúc cũng chính là một trong những nội dung, nhiệm vụ trọng tâm trong kết luận tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác tuyên giáo năm 2013, triển khai nhiệm vụ năm 2014. Đó là, chủ động trong công tác dự báo, nắm bắt tình hình tư tưởng, tâm trạng xã hội, sớm phát hiện và đánh giá đúng mức tác động của những diễn biến tư tưởng, tâm trạng tiêu cực trong xã hội, từ đó đề ra các biện pháp xử lý phù hợp.
Nguồn tin: Tuyengiao.vn
Tags: dư luận xã hội
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
LIÊN KẾT WEBSITE
Thăm dò ý kiến
Thống kê truy cập