Tình yêu biển đảo qua sáng tác của văn nghệ sĩ Tiền Giang

Nghe đọc bài viết này:

Những năm qua, khi vấn đề Trường Sa - Hoàng Sa nóng lên và UBND tỉnh có Đề án “Đẩy mạnh công tác tuyên truyền về quản lý, bảo vệ và phát triển bền vững biển và hải đảo Việt Nam”, tình yêu biển đảo quê hương đã được đánh thức trong nhiều sáng tác của các văn nghệ sĩ Tiền Giang. Không ít tác giả đã chọn đề tài từ Hoàng Sa - Trường Sa để làm mạch nguồn chủ đạo trong các sáng tác của mình.

Nước ta có bờ biển dài hơn 3.200km bao lấy lãnh thổ ở cả ba hướng: Đông, Nam và Tây Nam, trung bình cứ khoảng 100km² đất liền thì có 1km bờ biển. Vì vậy biển đã gắn bó mật thiết và có ảnh hưởng rất lớn đến rất nhiều cư dân trên mọi miền của đất nước. Từ xa xưa, truyền thuyết đã có chuyện Lạc Long Quân dẫn theo 50 người con ra biển, còn Mai An Tiêm thì đã trồng được giống dưa hấu ở tận đảo xa. Có thể thấy, hướng ra biển là khát vọng ngàn đời của dân tộc ta và cũng là tình cảm đã ăn sâu trong tâm thức của nhiều người.

Riêng đối với các văn nghệ sĩ, tình cảm đối với mỗi vùng biển, vùng trời của Tổ quốc càng biểu hiện rõ nét qua mỗi trang văn, mỗi bài thơ của họ. Và đó cũng chính là động lực thôi thúc mỗi người phải nói lên tiếng nói của mình về chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ. Mỗi tấc đất quê hương đều rất đỗi thiêng liêng và bất khả xâm phạm. Bảo vệ chủ quyền là nghĩa vụ của mọi người dân, đặc biệt đối với văn nghệ sĩ, trong khả năng và vị trí xã hội của mình phải là những người đi tiên phong trong việc tuyên truyền về bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ.

Xuất phát từ thực tế đó, thời gian qua, Hội Văn học Nghệ thuật Tiền Giang đã liên tục tổ chức phát động nhiều đợt sáng tác về biển đảo và được đông đảo văn nghệ sĩ hưởng ứng. Song song đó, Hội cũng đã tổ chức cho hội viên đi thực tế sáng tác tại huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) và huyện đảo Phú Quý (Bình Thuận) để cho anh chị em văn nghệ sĩ có cơ hội được tiếp xúc, cảm nhận về thực tế cuộc sống của người dân và chiến sĩ đang sinh sống, ngày đêm canh giữ chủ quyền lãnh thổ. Từ đó, âm vang biển đảo đã lắng đọng lại trong những vần thơ đầy tự hào và dạt dào cảm xúc:

Biển rộng trùng trùng xanh đất nước
Trời cao lồng lộng đẹp câu hò
Một dãy non sông quyền tự chủ
Giữ vững kết đoàn xây ước mơ.

                                (Biển đảo quê hương - Nguyễn Kim)

Ở Ngày thơ Việt Nam lần thứ 11 - 2013 với chủ đề “Tuổi trẻ và Tổ quốc”, một lần nữa ngọn lửa tình yêu Tổ quốc lại được thổi bùng lên với những bài thơ ngợi ca đất nước, biển đảo quê hương. Đêm thơ được mở màn bằng những tiếng trống giục giã cùng nghi thức thượng cờ thơ và bài “Thơ thần” Nam quốc sơn hà vang lên qua giọng ngâm hào sảng của nghệ sĩ Hoàng Hạnh, khơi gợi truyền thống hào hùng từ ngàn đời nay của dân tộc. Bằng việc chọn chủ đề “Tuổi trẻ và Tổ quốc”, Ban tổ chức đã gửi đến các bạn trẻ thông điệp về tình yêu, trách nhiệm của lớp trẻ đối với quê hương, đất nước, bởi họ chính là lực lượng sẽ tiếp nối trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chương trình đã khơi dậy tinh hoa, khí phách, làm sống dậy không khí yêu nước của dân tộc qua những áng thơ hào hùng, đề cao trách nhiệm của lớp trẻ đối với Tổ quốc đã thu hút được đông đảo những người yêu thơ.

Hội cũng đã tổ chức cuộc thi vẽ tranh thiếu nhi với chủ đề “Vì màu xanh rừng ngập mặn ven biển” dành cho học sinh tiểu học trong tỉnh. Cuộc thi đã góp phần nâng cao nhận thức của các em thiếu nhi về tầm quan trọng của việc bảo vệ và phát triển rừng ngập mặn ven biển. Chỉ sau hơn 3 tháng phát động, cuộc thi đã nhận được trên 1.000 tác phẩm dự thi của 64 trường tiểu học trên địa bàn tỉnh Tiền Giang. Ban Giám khảo đã chọn ra 40 tác phẩm xuất sắc nhất để trao giải thưởng từ 100 tác phẩm lọt vào vòng chung khảo và tổ chức lễ tổng kết phát giải vào đầu năm 2013, tại trường Tiểu học Phú Đông (huyện Tân Phú Đông).

Đến nay, đã có hàng trăm tác phẩm văn học nghệ thuật của văn nghệ sĩ Tiền Giang viết về biển đảo quê hương được ra mắt công chúng dưới nhiều hình thức trực quan sinh động từ xuất bản, biểu diễn cho đến trưng bày triển lãm. Nghệ sĩ nhiếp ảnh Duy Anh vượt biển đến Trường Sa để thực hiện bộ ảnh thời sự nghệ thuật gây được tiếng vang cả nước. Nhà thơ Trần Đỗ Liêm cũng đã ra ăn tết cùng các chiến sĩ Trường Sa để sáng tác về biển đảo. Đối với nhiều văn nghệ sĩ Tiền Giang còn lại, mặc dù chưa được đặt chân đến Trường Sa nhưng họ dành cho nơi đây những tình cảm thật thân thương, trìu mến. Trong bài thơ “Gửi Trường Sa” tác giả trẻ Trúc Mai viết:

“Trên bản đồ Trường Sa thật gần
Trường Sa thức giữ biển trời Tổ quốc
Em muốn làm cánh hải âu bay ra ngoài ấy
Cùng các anh chia nắng gió đêm ngày”.

Học tập và làm theo lời dạy của Bác: “Ngày trước ta chỉ có đêm và rừng, ngày nay ta có ngày, có trời, có biển. Bờ biển ta dài, tươi đẹp, ta phải biết giữ gìn lấy nó”, bằng ngòi bút của mình, các văn nghệ sĩ Tiền Giang đã và đang tiếp tục cho ra đời nhiều tác phẩm hay về biển đảo quê hương. Nhiều tác phẩm của các tác giả như: Lê Ái Siêm, Trần Đỗ Liêm, Huỳnh Anh, Duy Anh, Lê Ngân, Võ Tấn Cường, Phương Nam, Nguyễn Ngọc Phan, Nguyễn Tri Nha, Nguyễn Kim, Kha Tiệm Ly, Vương Huy... đã ít nhiều để lại dấu ấn đối với những người yêu thích văn học nghệ thuật trong và ngoài tỉnh. Các văn nghệ sĩ Tiền Giang đang hướng cảm hứng về vẻ đẹp con người, biển đảo quê hương trong các tác phẩm của mình và thông qua đó đã thể hiện ý thức về chủ quyền lãnh thổ, đóng góp một phần công sức để giữ gìn vùng biển, vùng trời nơi tuyến đầu Tổ quốc.

Văn nghệ sĩ Tiền Giang giao lưu cùng bộ đội biên phòng cửa khẩu cảng Phú Quý (Bình Thuận) tháng 4-2014

Soạn giả Huỳnh Anh - Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Tiền Giang cho biết: “Trong thời gian tới đây, Hội xác định việc thông tin, tuyên truyền và phát động sáng tác về tình hình biển, đảo giai đoạn hiện nay đến các hội viên cũng như bạn đọc của Tạp chí Văn nghệ Tiền Giang là một trong những hoạt động trọng tâm nhằm mang lại hiệu quả cao và sức lan tỏa lớn hơn nữa. Trước mắt, Hội cần phải tăng cường công tác tuyên truyền và phát động sáng tác biển, đảo đến các văn nghệ sĩ là hội viên, cộng tác viên. Bởi đây chính là lực lượng sẽ tham gia tuyên truyền bảo vệ chủ quyền biển đảo đến với rộng rãi quần chúng nhân dân thông qua các tác phẩm văn học nghệ thuật của mình”. Việc tuyên truyền bằng hình thức này mang lại hiệu quả cao bởi nó đánh động vào tư tưởng, tâm tư, tình cảm của con người thông qua những bài văn thơ, những ca khúc, những vở diễn, những bức tranh hay ảnh chụp rất trực quan sinh động và dễ đi vào lòng người.

Soạn giả Huỳnh Anh cũng khẳng định: Nội dung tuyên truyền cần tập trung sâu rộng về vị trí, vai trò, tiềm năng, thế mạnh của biển, đảo Việt Nam đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cũng như những kiến thức cơ bản, các văn bản pháp luật về biển, đảo của Nhà nước ta; Công ước của Liên Hợp quốc về Luật Biển năm 1982; Tuyên bố về Cách ứng xử của các bên ở biển Đông. Đặc biệt thông tin về những diễn biến mới trên biển, quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về bảo vệ chủ quyền biển, đảo trong giai đoạn hiện nay cần được chuyển tải tới những người cầm bút một cách nhanh chóng, kịp thời và chính xác nhất để các văn nghệ sĩ hiểu rõ và tái hiện lại thông qua tác phẩm của mình. Bên cạnh đó là nội dung tuyên truyền về chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và giữ gìn an ninh trật tự, bảo vệ chủ quyền quốc gia trên tuyến biển đảo theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XI của Đảng. Thông qua Tạp chí Văn nghệ Tiền Giang để tuyên truyền nhân rộng các điển hình tiên tiến, các nhân tố mới trong phát triển kinh tế, an sinh xã hội, đảm bảo giữ vững quốc phòng, an ninh và chủ quyền các vùng biển, đảo của Tổ quốc bằng tác phẩm báo chí và văn học nghệ thuật phù hợp với tôn chỉ, mục đích hoạt động của tạp chí.

Qua hoạt động thực tiễn cho thấy, các hoạt động như mở trại sáng tác, mở các cuộc thi sáng tác, tổ chức đi thực tế rất hiệu quả trong việc khơi gợi nguồn cảm hứng cũng như phát huy tính sáng tạo của văn nghệ sĩ. Soạn giả Huỳnh Anh chia sẻ: “Trong thời gian tới Hội sẽ tiếp tục phát huy và nâng chất những hoạt động này để ngày càng có thêm nhiều tác phẩm hay, có giá trị của văn nghệ sĩ Tiền Giang viết về biển đảo quê hương”.