Luật Bảo hiểm xã hội số 41/2024/QH15 (gọi tắt là Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024) được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 29/6/2024 gồm 11 chương, 141 điều với nhiều điểm mới mở rộng động tượng tham gia, tăng quyền thụ hưởng chế độ đối với người lao động sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/7/2025. Một trong những nội dung thu hút nhiều sự quan tâm đối với người lao động chính là quy định về điều kiện hưởng Bảo hiểm xã hội một lần.
Theo Điều 70 của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, người lao động đã chấm dứt tham gia Bảo hiểm xã hội mà có đề nghị thì được hưởng Bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
1) Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng Bảo hiểm xã hội;
2) Ra nước ngoài để định cư;
3) Người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS;
4) Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng;
5) Người lao động có thời gian đóng Bảo hiểm xã hội trước ngày 01/7/2025, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc mà cũng không tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện và có thời gian đóng Bảo hiểm xã hội chưa đủ 20 năm;
6) Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp quân đội nhân dân; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như đối với quân nhân; Hạ sĩ quan, binh sĩ quân đội nhân dân; hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ công an nhân dân; học viên quân đội, công an, cơ yếu đang theo học được hưởng sinh hoạt phí; Dân quân thường trực khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc không thuộc đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc mà cũng không tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện và không đủ điều kiện để hưởng lương hưu.
Thực tế từ bộ phận tiếp nhận và trả kết quả Bảo hiểm xã hội tỉnh/huyện, người lao động thường tập trung nộp hồ sơ vào những ngày đầu mỗi tháng - đúng thời điểm vừa tròn 12 tháng nghỉ việc để đủ điều kiện hưởng Bảo hiểm xã hội một lần. Từ đó, hồ sơ dồn quá nhiều vào thời điểm này khiến khối lượng tiếp nhận tăng đột biến, dẫn đến tình trạng quá tải.
Bảo hiểm xã hội tỉnh Tiền Giang khuyến nghị người lao động không nên nhận trợ cấp Bảo hiểm xã hội một lần nếu chưa thực sự cần thiết và nên chủ động lựa chọn thời điểm phù hợp trong tháng để nộp hồ sơ, không nhất thiết phải đúng những ngày đầu tháng khi đủ điều kiện để tránh quá tải, người lao động phải chờ đợi lâu, phải tốn nhiều thời gian hơn trong việc nộp hồ sơ.
Tại Tiền Giang, trong 3 tháng đầu năm 2025, số người lao động nộp hồ sơ đề nghị hưởng Bảo hiểm xã hội một lần là 5.823 người, giảm 18,74% (tương ứng giảm 1.343 người) so với cùng kỳ năm 2024. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy người lao động đã dần nhận thức được hậu quả dài hạn nếu nhận Bảo hiểm xã hội một lần quá sớm. Thay vào đó, nhiều người đã lựa chọn bảo lưu thời gian đóng Bảo hiểm xã hội, khi có điều kiện sẽ tiếp tục quay lại hệ thống để hưởng chế độ hưu trí, thẻ bảo hiểm y tế miễn phí khi hết tuổi lao động.
Việc sửa đổi quy định về Bảo hiểm xã hội một lần trong Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 là một bước đi quan trọng nhằm hướng đến mục tiêu tăng tỷ lệ hưởng lương hưu, bảo đảm quyền lợi lâu dài cho người lao động. Tuy nhiên, Luật cũng linh hoạt và nhân văn khi cho phép người lao động tham gia trước ngày 01/7/2025 vẫn được áp dụng điều kiện cũ nếu có nhu cầu. Do đó, người lao động yên tâm tiếp tục làm việc vì có quyền lựa chọn thời điểm phù hợp, không cần vội vã rút Bảo hiểm xã hội một lần vì lo ngại quy định của Luật Bảo hiểm xã hội mới.