Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 (gọi tắt là Luật BHXH), có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025, quy định về trợ cấp hưu trí xã hội (HTXH) như sau:
1. Đối tượng và điều kiện hưởng trợ cấp HTXH
- Công dân Việt Nam được hưởng trợ cấp HTXH khi có đủ các điều kiện sau đây:
+ Từ đủ 75 tuổi trở lên;
+ Không hưởng lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hằng tháng, trừ trường hợp khác theo quy định của Chính phủ;
+ Có văn bản đề nghị hưởng trợ cấp HTXH.
- Công dân Việt Nam từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và đáp ứng đủ điều kiện theo quy định (không hưởng lương hưu hoặc trợ cấp BHXH hằng tháng, trừ trường hợp khác theo quy định của Chính phủ; có văn bản đề nghị hưởng trợ cấp HTXH) thì được hưởng trợ cấp ΗΤΧΗ.
- Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp HTXH trên cơ sở đề nghị của Chính phủ phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước (NSNN) từng thời kỳ.
2. Quy định chế độ, trình tự, thủ tục thực hiện trợ cấp HTXH
- Mức trợ cấp HTXH hằng tháng do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của NSNN từng thời kỳ. Định kỳ 03 năm, Chính phủ thực hiện rà soát, xem xét việc điều chỉnh mức trợ cấp HTXH.
Tùy theo điều kiện kinh tế - xã hội, khả năng cân đối ngân sách, huy động các nguồn lực xã hội, UBND cấp tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định hỗ trợ thêm cho người hưởng trợ cấp HTXH.
Theo dự thảo Nghị định của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật BHXH, dự kiến từ ngày 01/7/2025, mức trợ cấp HTXH hằng tháng sẽ là 500.000 đồng/người/tháng.
- Trường hợp đối tượng quy định tại khoản 1 nêu trên đồng thời thuộc đối tượng hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng thì được hưởng chế độ trợ cấp cao hơn.
- Người đang hưởng trợ cấp HTXH hằng tháng được NSNN đóng bảo hiểm y tế (BHYT) theo quy định của pháp luật về BHYT, khi chết thì tổ chức, cá nhân lo mai táng được nhận hỗ trợ chi phí mai táng theo quy định của pháp luật về người cao tuổi.
- Trình tự, thủ tục thực hiện trợ cấp HTXH thực hiện theo quy định của Chính phủ.
3. Chế độ đối với người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp HTXH
- Công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu có thời gian đóng BHXH nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật và chưa đủ điều kiện hưởng trợ cấp HTXH theo quy định, nếu không hưởng BHXH một lần và không bảo lưu mà có yêu cầu thì được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình theo quy định của Luật BHXH (thời gian hưởng, mức hưởng trợ cấp hằng tháng được xác định căn cứ vào thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH của người lao động).
-Thời gian hưởng, mức hưởng trợ cấp hằng tháng được xác định căn cứ vào thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH của người lao động.
- Mức trợ cấp hằng tháng thấp nhất bằng mức trợ cấp HTXH hằng tháng theo quy định của Chính phủ.
Trường hợp tổng số tiền tính theo thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH của người lao động cao hơn số tiền tính mức trợ cấp hằng tháng bằng mức trợ cấp HTXH tại thời điểm giải quyết hưởng cho khoảng thời gian từ khi đủ tuổi nghỉ hưu đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp HTXH thì người lao động được tính để hưởng trợ cấp hằng tháng với mức cao hơn.
Trường hợp tổng số tiền tính theo thời gian đóng, căn cứ đóng BHXH không đủ để người lao động hưởng trợ cấp hằng tháng cho đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp HTXH, nếu người lao động có nguyện vọng thì được đóng một lần cho phần còn thiếu để hưởng cho đến khi đủ tuổi hưởng trợ cấp HTXH.
- Mức trợ cấp hằng tháng quy định nêu trên được áp dụng việc điều chỉnh lương hưu theo quy định tại Điều 67 Luật BHXH.
- Trường hợp người đang hưởng trợ cấp hằng tháng chết thì thân nhân được hưởng trợ cấp một lần cho những tháng chưa nhận và được hưởng một lần trợ cấp mai táng nếu đủ điều kiện quy định tại điểm a khoản 1 Điều 85 hoặc điểm a khoản 1 Điều 109 của Luật BHXH.
- Người đang trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng thì được NSNN đóng BHYT.
4. Trình tự, thủ tục thực hiện chế độ đối với người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp HTXH
- Người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp HTXH gửi hồ sơ đến cơ quan BHXH. Hồ sơ bao gồm:
+ Sổ BHXH;
+ Văn bản đề nghị hưởng trợ cấp hằng tháng.
- Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định, cơ quan BHXH có trách nhiệm giải quyết; trường hợp không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do./.
Nguồn: Tài liệu sinh hoạt Ngày pháp luật số 05/2025.